Diffyniadaeth Gyfannol : 
Ail-ddychmygu diffyniadaeth i‘r 21ain Ganrif 
Parch Ddr Seidel Abel Boanerges

Dydd Iau, Mai 22ain, 2025 
Darlith 11:00 - 12:30 
Gweithdy 2:00 - 3:30 pm

​

Crynodeb
Yn fy negawd olaf o weinidogaeth Gristnogol a dysgu diffyniadaeth, un o’r dadleuon mwyaf cyffredin yr wyf wedi’i glywed yn erbyn diffyniadaeth yw mai dim ond ar gyfer pobl ddeallusol neu glyfar y mae. Rwyf wedi dod ar draws sawl aelod eglwys a hyd yn oed myfyrwyr diwinyddol nad ydynt am astudio diffyniadaeth gan eu bod yn ystyried eu hunain yn rhy  anghymwys yn athronyddol  neu  wan yn ddeallusol i fynd ar ei drywydd. Rwyf wedi clywed sawl ymateb megis ‘Rwy’n hoffi diffyniadaeth, ond ni allaf ddadlau’n rhesymegol fel ti, Seidel’, ‘Nid wyf mor ddeallus â hynny i amddiffyn y ffydd Gristnogol’, neu ‘Dydw i ddim yn deall yr holl athroniaeth, rhesymeg a rhesymu hyn, mae’n well gen i aros yn dawel na drysu fy hun a’r lleill!’. Rwy'n credu bod y bobl hyn yn gwneud pwynt dilys iawn sy'n bwysig i ddiffynwyr Cristnogol heddiw. Er bod rhai lleisiau diweddar wedi galw am newid yn yr arfer o ddiffyniadaeth i gynnwys creadigrwydd a dychymyg i ddatblygu rhai ffurfiau o ddiffyniadaeth sy’n canolbwyntio ar weithredu, mae’r ffurfiau rhesymegol, deallusol a llafar yn dal i ddominyddu heddiw ac wedi dod yn rhwystr i rai credinwyr cyfoes mewn eglwysi lleol sydd eisiau ymarfer diffyniadaeth.

Rwy’n dadlau bod ymagwedd tuag at ddiffyniadaeth Gristnogol sy’n canolbwyntio ar y Deyrnas yn cynnig mewnwelediad pwysig i sut y gellid llywio diffyniadaeth gyfoes i lwybr newydd a chreadigol yn yr 21ain ganrif. Rhaid i ddiffyniadaeth gyfoes symud y tu hwnt I'r ochr ddeallusol i gynnwys agweddau  ysbrydol (iacháu, gwyrthiau a phroffwydoliaeth) ochr yn ochr â diffyniadaeth artistig (llenyddiaeth, peintio, drama a ffilm) a diffyniadaeth sy'n canolbwyntio ar weithredu (ymladd anghyfiawnder, undod, tosturi) yn ein hymarfer cyfoes o ddiffyniadaeth. Nid yw diffyniadaeth gyfannol yn diystyru diffyniadaeth ddeallusol draddodiadol (dadleuon moesol, profion, gwrthddywediadau), ond mae'n dadlau mai dim ond un o'r ffyrdd o ymarfer diffyniadaeth ydyw. Os yw diffyniadaeth gyfoes i fod yn effeithiol, dadleuaf fod yn rhaid iddi gynnwys ac annog arddangosiad o diffyniadaeth ysbrydol, artistig, a gweithredol, ochr yn ochr â diffyniadaeth ddeallusol draddodiadol.

Dywed Romilly Mark Janes, Ysgrifennydd Whitley, ‘Mae ei ddarlith yn ein gwahodd i ailedrych ar thema a esgeuluswyd, sef diffyniadaeth, gan ganolbwyntio ar Deyrnas Dduw, mae’n cynnig model sy’n symud y tu hwnt i ymagwedd ddeallusol draddodiadol at fodel mwy cyfannol sy’n ymwneud â diwylliant ac sy’n parhau i gadarnhau dadl resymegol fel rhan o gyfanwaith ehangach. Mae'n teimlo fel ffocws amserol a defnyddiol mewn amgylchedd cynyddol ôl-Gristnogol lle gall ymagweddau ysbrydol, artistig a gweithredu gynnig ymagwedd fwy effeithiol'.

Bydd y ddarlith yn cael ei chyflwyno yn Saesneg. 

Mae'r ddarlith hon yn rhad ac am ddim. Parcio ar gael ar sail y cyntaf i'r felin.